Danadan Düğüne, Beygirden Enflasyona: Bu Şarkıda Bir Şeyler Ters!
“Danalarım var, buzağalarım var, düvelerim var almayacan mı!”
Son zamanlarda hemen hemen her düğünde duyduğum şarkı. Ama kulak kabartınca sadece eğlence değil, ekonomideki istikrarsızlık da geliyor insanın aklına:
Şarkı resmen enflasyonist piyasalarda tarım üreticisinin dramı gibi.
Belli ki biri söz vermis danaları ve buzağıları alacağına ama sonradan caymış. Son zamanlarda ticari hayatta böyle değil mi?
Sormadan edemiyoruz:
Danaların var neden satamıyorsun?
Çünkü alım gücü yok!
Buzağaların var, düvelerin var neden satamıyorsun?
Çünkü piyasada güven yok, istikrar yok, fiyat oynak!
“Alcaktın ya, satcaktın ya” Ekonomisi:
Bu sözler hukukçular için “ön sözleşme”, ekonomistler için “güven bunalımı”, halk için ise “yarım kalan umut” demek. Taraflar bir sözleşmeye niyetlenmiş ama biri sözünden dönmüş. Çünkü fiyat sabit değil,
Dün 7.5 olan beygir, bugün olmuş 9. Yarın zaten 10’dan aşağı satanı bulamazsın...
Tam bir kararsız tüketici – belirsiz üretici” sarmalı.
Piyasa Ne Diyor? “Yedi buçuk, yedi buçuk!”
Beygirin fiyatı belliymiş gibi çalınıyor şarkıda ama bu da ayrı bir ironi.
Gerçek piyasa şöyle:
Bugün 7.5 dediğine yarın yem fiyatı biner, ahır gider, nakliye artar, o beygir 11 olur.
Bu da halk arasında şöyle dile gelir:
“Kaç para bu beygir be?!”
Bu aslında bir fiyat istikrarı talebi.
Bir referans değeri arayışı.
Şarkıda TBK Var
“Alcaktın ya, satcaktın ya” diyen taraf, bir tür ön sözleşmeye dayanıyor olabilir.
Ama diğer taraf “döviz arttı, maliyet yükseldi” bahanesiyle sözünden dönüyor.
Böylece borçlar hukukunun şu maddeleri fısıldanıyor düğünlerde:
- TBK m.29: Sözleşme yapma vaadi
- TBK m.112: Sözleşmeye aykırılıktan doğan zarar
- Culpa in contrahendo: Görüşme sürecindeki kusur
Sonuç: Düğünlerde Halay Var, Piyasada Hal-i Perişan Var
Bu şarkı sadece danadan, beygirden değil; güvensiz pazardan, çöken tarımdan, patlayan enflasyondan ve dalgalanan ekonomik istikrarı aklıma getiriyor benim. Yani kulağımıza eğlence gibi gelen o “çektir çektir yürü” aslında şunu söylüyor olabilir:
“Ekonomi politikalarınızı bir zahmet çektirin, yeniden yapılandırın ve yürütün!”
“Sevgiyle kalın, hukukla kalın…
Beygir kaç para olursa olsun, insanlığın değeri ucuzlamasın.
Düğünlerde ritminiz, hayatta dengeniz hiç bozulmasın!”
Av.Erman DEMİRÖZ
