Türk Milli Mücadelesi’nin en dikkat çeken isimlerinden biri olan Çerkez Ethem, özellikle Manisa’nın Salihli ilçesi ile özdeşleşmiştir.
İzmir’in 15 Mayıs 1919’da Yunan işgaline uğramasının ardından Ethem Bey, Salihli’de Salihli Cephesi’ni kurmuş ve kendisini cephe komutanı ilan etmiştir. Emrindeki kuvvetlere “Kuvâ-yi Seyyâre” adını vermiştir. Bu hareketli birlikler, düzenli ordu kurulmadan önce işgal kuvvetlerine karşı en etkili direnişi göstermiş ve Salihli’yi Milli Mücadelenin simge merkezlerinden biri haline getirmiştir.
Çerkez Ethem Kimdir? Kurtuluşun Gizli Karargâhı Salihli
Çerkez Ethem, Türkiye’nin yakın tarihindeki en tartışmalı ama en dikkat çekici isimlerinden biridir. Milli Mücadele yıllarında gösterdiği kahramanlıklarla tanınan Ethem Bey’in yaşamındaki en önemli duraklardan biri Manisa’nın Salihli ilçesi olmuştur.
Kuvâ-yi Seyyâre Nedir?
Kuvâ-yi Seyyâre (Türkçe: Seyyar Kuvvetler, Gezici Kuvvetler; Osmanlıca: قواى سياره), Kurtuluş Savaşı yıllarında Çerkez Ethem önderliğinde gönüllü vatansever Çerkez ve Abhaz birliklerinden kurulan Kuvâ-yi Milliye’nin bir koludur. İzmir’in 15 Mayıs 1919 tarihinde Yunan işgaline uğramasının ardından, Çerkez Ethem ve ağabeyi Yüzbaşı Tevfik tarafından örgütlenmiştir.
Salihli Cephesi ve Kuvâ-yi Seyyâre’nin Doğuşu
1919 yılında Çerkez Ethem, Salihli’de Salihli Cephesi’ni kurmuş ve kendisini cephe komutanı ilan etmiştir. Emrindeki kuvvetlere de “Kuvâ-yi Seyyâre” adını vermiştir. Bu hareketli ve atlı birlikler, düzenli ordu kurulmadan önce işgal kuvvetlerine karşı en etkili direnişi gösteren güçlerden biri olmuştur. Özellikle Salihli, Akhisar, Demirci ve çevresinde Yunan ilerleyişini yavaşlatan çarpışmalar bu birlik sayesinde kazanılmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk ve Çerkez Ethem
-
15 Mayıs 1919 → İzmir yunanlar tarafından işgal edildi. Çerkez Ethem ve ağabeyi Tevfik Bey bölgede örgütlenmeye başladı.
-
Haziran 1919 → Salihli’de Salihli Cephesi kuruldu. Ethem Bey kendini cephe komutanı ilan etti.
-
Temmuz 1919 → Çerkez Ethem’in önderliğinde toplanan milis güçlere Kuvâ-yi Seyyâre adı verildi. Salihli karargâh oldu.
-
1919 Sonbaharı → Kuvâ-yi Seyyâre, Salihli, Akhisar ve Demirci çevresinde Yunan ilerleyişini durdurmak için çarpışmalar yürüttü.
-
1920 Başları → Salihli cephesi, batı cephesi için en kritik direniş noktalarından biri haline geldi. Ethem’in adı “ege direnişinin kahramanı” olarak anılmaya başladı.
Çerkez Ethem’in Salihli’deki İzleri
Çerkez Ethem, uzun yıllar Salihli’de bulunmuş ve burayı adeta karargâh haline getirmiştir. O dönemde Salihli halkı, onun önderliğinde örgütlenen direnişe destek vermiştir.
Tartışmalı Mirası
Her ne kadar ilerleyen yıllarda düzenli ordu ile yaşadığı anlaşmazlıklar sebebiyle “hain” yaftasına uğrasa da Salihli halkı Çerkez Ethem’i çoğunlukla kurtuluşun kahramanı olarak hatırlamaktadır. Çünkü onun önderliğinde kazanılan küçük ama kritik zaferler, Milli Mücadele’nin moralini yükseltmiş ve işgal kuvvetlerine karşı direnç oluşturmuştur. Ankara’daki 20. Kolordu Komutanı olan Ali Fuat Paşa ile istişare ederek İngiliz ve Yunan birliklerinin ilerlemesine karşı harekatlar düzenlemiştir.
Çerkez Ethem’in hayatı tartışmalı olabilir ama Salihli ile bağı tartışmasız bir şekilde Milli Mücadele tarihimizin önemli bir parçasıdır.
Bugün Salihli, hem tarihiyle hem de Çerkez Ethem gibi isimlerle gurur duymaktadır.
